পৰিসংখ্যাগত সম্ভাৱনা গণনাত z স্ক’ৰৰ প্ৰাথমিক গুৰুত্ব। এটা ডাটাছেটত ডাটা বিতৰণ আৰু আউটলাইয়াৰ এই শব্দৰ সহায়ত নিৰ্ধাৰণ কৰিব পাৰি। এটা ডাটাছেটৰ পৰা সিহতক হস্তচালিতভাৱে নিৰ্ধাৰণ কৰা সম্ভৱ। যদি আপোনাৰ এটা ডাঙৰ ডাটাছেট আছে, আপোনাৰ নিষ্পত্তিত কেইবাটাও সঁজুলি আছে। এক্সেল তাৰ ভিতৰত অন্যতম। যদি আপুনি Excel ত z score ব্যৱহাৰ কৰি আউটলাইয়াৰ বিচাৰিবলৈ কিছুমান বিশেষ কৌশল বিচাৰিছে, তেন্তে আপুনি সঠিক স্থানত উপনীত হৈছে। এই লেখাটোত z স্ক’ৰ ব্যৱহাৰ কৰি আউটলাইয়াৰ বিচাৰি উলিওৱা পদ্ধতিৰ প্ৰতিটো পদক্ষেপৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা হ’ব। এই সকলোবোৰ জানিবলৈ সম্পূৰ্ণ গাইড অনুসৰণ কৰোঁ আহক।

অনুশীলন কাৰ্য্যপুস্তিকা ডাউনলোড কৰক

আপুনি এই প্ৰবন্ধটো পঢ়ি থকাৰ সময়ত ব্যায়াম কৰিবলৈ এই অনুশীলন কাৰ্য্যপুস্তিকাখন ডাউনলোড কৰক। ইয়াত স্পষ্ট বুজাবুজিৰ বাবে বিভিন্ন স্প্ৰেডশ্বীটত সকলো ডাটাছেট থাকে। আপুনি ষ্টেপ-বাই-ষ্টেপ প্ৰক্ৰিয়াৰ মাজেৰে যোৱাৰ সময়ত নিজেই চেষ্টা কৰক।

Z Score কি?

পৰিসংখ্যাত, z স্ক'ৰে এটা বিশেষ তথ্য বিন্দুৰ বাবে জনসংখ্যাৰ পৰা প্ৰামাণিক বিচ্যুতিক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। এই পৰিমাপটোৱে আমাক কয় যে এটা নিৰ্দিষ্ট মান এটা গোটৰ গড়ৰ পৰা ইয়াৰ মানক বিচ্যুতিৰ সম্পৰ্কত কিমান দূৰত আছে। ( মানক বিচ্যুতি হৈছে সকলো বিভিন্ন বিন্দু আৰু গড়ৰ RMS মান)। z স্ক’ৰৰ গাণিতিক সূত্ৰটো হ’ল

ক’ত,

Z = z স্ক’ৰ

X =পৰ্যবেক্ষণ কৰা মান

x̅ = গড় মান

σ = মানক বিচ্যুতি

কিআউটলাইয়াৰ নেকি?

আউটলাইয়াৰ হৈছে এনে মান যিবোৰ ডাটাছেটৰ অন্য মানতকৈ যথেষ্ট পৃথক। এইটো কোৱাৰ আন এটা উপায় হ’ল যে আউটলাইয়াৰ হৈছে এনে এটা মান যিটো ডাটাছেটৰ গড় আৰু মধ্যমাতকৈ বহু বেছি বা কম। এক্সেল গ্ৰাফত আপুনি আন ডাটা পইণ্টৰ পৰা বহু দূৰত থকা ডাটা পইণ্টবোৰক আউটলাইয়াৰ হিচাপে বিবেচনা কৰিব পাৰে। উদাহৰণস্বৰূপে, এনে এটা পৰিস্থিতি বিবেচনা কৰক য’ত আপুনি এনবিএ ছিজনত ৫ জন ভিন্ন খেলুৱৈয়ে মুঠ পইণ্ট লাভ কৰিছে। স্ক’ৰ কৰা পইণ্টবোৰ হ’ল ১৬০০, ১৪০০, ৩০০, আৰু ১৫০০।এতিয়া যদি আপুনি এক্সেলত এটা গ্ৰাফ প্লট কৰে, তেন্তে আপুনি দেখিব যে ৩০০ পইণ্ট বাকীবোৰৰ পৰা বহু দূৰত আছে। গতিকে, এই 3000 ত আউটলাইয়াৰ।

এটা আউটলাইয়াৰক 3 ৰ পৰা -3 ৰ ভিতৰত এটা z স্ক'ৰ মান বুলি ধৰা হয় কাৰণ এই মানসমূহ যথেষ্ট দূৰৈৰ

এক্সেলত Z স্ক'ৰ ব্যৱহাৰ কৰি আউটলাইয়াৰ বিচাৰি উলিওৱাৰ ষ্টেপ-বাই-ষ্টেপ পদ্ধতি

তলৰ অংশত আমি ব্যৱহাৰ কৰি আউটলাইয়াৰ বিচাৰিবলৈ এটা ফলপ্ৰসূ আৰু কৌশলী পদ্ধতি ব্যৱহাৰ কৰিম এক্সেলত z স্ক’ৰ। আমি সকলো সংখ্যাৰ গড় আৰু মানক বিচ্যুতি গণনা কৰি নমুনাটোৰ z স্ক’ৰ নিৰ্ণয় কৰিবলৈ ওলাইছো। আৰু তাৰ পিছত আমি প্ৰতিটো পৰ্যবেক্ষণৰ আউটলাইয়াৰ বিচাৰি পাম। এই খণ্ডত এই পদ্ধতিৰ বিষয়ে বিস্তৃত বিৱৰণ দিয়া হৈছে। আপুনি এই সকলোবোৰ শিকিব লাগে আৰু প্ৰয়োগ কৰি আপোনাৰ চিন্তা ক্ষমতা আৰু এক্সেলৰ জ্ঞান বৃদ্ধি কৰিব লাগে। আমি ইয়াত Microsoft Office 365 সংস্কৰণ ব্যৱহাৰ কৰো, কিন্তু আপুনি সেই অনুসৰি অন্য যিকোনো সংস্কৰণ ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰেআপোনাৰ পছন্দ অনুসৰি।

স্তৰ ১: ডাটাছেটৰ গড় গণনা কৰা

আৰম্ভণিতে আমি ডাটাছেটৰ গড় বিচাৰিম। ই প্ৰামাণিক বিচ্যুতি আৰু z স্ক'ৰ নিৰ্ধাৰণৰ বাবে সহায়ক হ'ব। তাইৰ, আমি পৰ্যবেক্ষণৰ গড় নিৰ্ণয় কৰিবলৈ AVERAGE ফাংচন ব্যৱহাৰ কৰো। এই ফাংচনে এটা শৃংখলাবদ্ধ যুক্তি বা এটা মানৰ পৰিসীমা লয় আৰু সিহঁতৰ গড় ঘূৰাই দিয়ে। ডাটাছেটৰ গড় গণনা কৰিবলৈ পদক্ষেপসমূহৰ মাজেৰে খোজ কাঢ়ি যাওক।

• প্ৰথমে, কোষসমূহৰ পৰিসৰ নিৰ্বাচন কৰক আৰু কোষ H4 ত তলৰ সূত্ৰটো লিখক।

=AVERAGE(C5:C20)

• তাৰ পিছত, Enter টিপক।
• ফলস্বৰূপে, আপুনি...

অধিক পঢ়ক: এক্সেলত প্ৰামাণিক বিচ্যুতিৰ সৈতে আউটলাইয়াৰ কেনেকৈ বিচাৰিব ( দ্ৰুত পদক্ষেপৰ সৈতে)

স্তৰ ২: মানক বিচ্যুতি অনুমান কৰা

এতিয়া, আমি মানক বিচ্যুতি অনুমান কৰিবলৈ ওলাইছো। আমি ডাটাছেটৰ বাবে প্ৰামাণিক বিচ্যুতি নিৰ্ধাৰণ কৰিবলৈ STDEV.P ফাংচন ব্যৱহাৰ কৰিম। এই ফাংচনে ই যুক্তি হিচাপে লোৱা সংখ্যাৰ শৃংখলা বা মানৰ পৰিসৰৰ পৰা প্ৰামাণিক বিচ্যুতি ঘূৰাই দিব। প্ৰামাণিক বিচ্যুতি অনুমান কৰিবলৈ পদক্ষেপসমূহৰ মাজেৰে যাওক।

• প্ৰথমে, কোষসমূহৰ পৰিসৰ নিৰ্বাচন কৰক আৰু কোষ H5 ত নিম্নলিখিত সূত্ৰটো লিখক।

=STDEV.P(C5:C20)

• তাৰ পিছত, Enter টিপক।
• ফলস্বৰূপে, আপুনি পাব মানক বিচ্যুতিসকলো তথ্যৰ বাবে মূল্য।

অধিক পঢ়ক: এক্সেলত আউটলাইয়াৰ কেনেকৈ গণনা কৰিব লাগে (৫টা সহজ উপায়)

স্তৰ ৩: Z স্ক’ৰৰ মূল্যায়ন কৰা

এতিয়া, আমি z স্ক’ৰ মূল্যায়ন কৰিবলৈ ওলাইছো। মানবোৰৰ z স্ক’ৰ নিৰ্ণয় কৰিবলৈ প্ৰথমে গড়ৰ পৰা মানটোৰ পাৰ্থক্যৰ প্ৰয়োজন আৰু তাৰ পিছত সূত্ৰ অনুসৰি মানক বিচ্যুতিৰে ভাগ কৰা। z স্ক'ৰ অনুমান কৰিবলৈ পদক্ষেপসমূহৰ মাজেৰে খোজ কাঢ়ি যাওক।

• প্ৰথমে, z স্ক'ৰ মূল্যায়ন কৰিবলৈ, আপুনি নিম্নলিখিত সূত্ৰটো cell D5 ত টাইপ কৰিব লাগিব।

=(C5-$H$4)/$H$5

• তাৰ পিছত, Enter টিপক।
• ফলত, আপুনি... ডাটাছেটত প্ৰথম মানৰ বাবে z স্ক'ৰ থাকিব।

• ইয়াৰ পিছত, পূৰণ কৰিবলে পূৰণ হেণ্ডেল আইকন টানিব সূত্ৰৰ সৈতে স্তম্ভৰ বাকী কোষসমূহ।
• ফলস্বৰূপে, আপুনি ডাটাছেটৰ সকলো প্ৰৱেশৰ বাবে z স্ক'ৰ পাব।

• আমাৰ ডাটাছেটত গড় মান 113.875 আৰু প্ৰামাণিক বিচ্যুতি 100.21 । এতিয়া, যদি আমি $79 ৰ নিৰ্দিষ্ট মানটো বিবেচনা কৰোঁ, তেন্তে এই মানৰ বাবে z স্ক’ৰ হ’ল -0.347 যাৰ অৰ্থ হ’ল $79 0.347 মানক গড় বা গড় মানৰ তলৰ বিচ্যুতি।
• আন এটা ক্ষেত্ৰত, যেতিয়া মান $500 হয়, আমি z স্ক'ৰ 3.85 পাওঁ। অৰ্থাৎ $500 গড় মানৰ ওপৰত 3.85 মানক বিচ্যুতি।

অধিক পঢ়ক: কেনেকৈ...এক্সেলত ৰিগ্ৰেছন বিশ্লেষণত আউটলাইয়াৰ বিচাৰি উলিয়াওক (৩টা সহজ উপায়)

স্তৰ ৪: ডাটাছেটৰ পৰা আউটলাইয়াৰ বিচাৰি উলিয়াওক

এতিয়া আমি আমাৰ ডাটাছেটত আউটলাইয়াৰ বিচাৰি পাম। এটা আউটলাইয়াৰক ওপৰত উল্লেখ কৰা ধৰণে 3 ৰ পৰা -3 ৰ ভিতৰত z স্ক'ৰ মান বুলি ধৰা হয়। ডাটাছেটত থকা আউটলাইয়াৰসমূহ জানিবলৈ পদক্ষেপসমূহৰ মাজেৰে খোজ কাঢ়ি যাওক। ইয়াত, আমি ডাটাছেটত থকা মানবোৰত আউটলাইয়াৰ আছে নে নাই সেইটো জানিবলৈ OR ফাংচন ব্যৱহাৰ কৰিম। যদি পৰিসীমাৰ ভিতৰৰ কোনো মানে চৰ্তটো সন্তুষ্ট কৰে তেন্তে ফলাফল হ'ব TRUE।

• প্ৰথমে, আউটলাইয়াৰ বিচাৰিবলৈ, আপুনি নিম্নলিখিত সূত্ৰটো কোষত টাইপ কৰিব লাগিব E5 .

=OR((D53))

• তাৰ পিছত, Enter টিপক।
• ফলস্বৰূপে, আপুনি জানিব পাৰিব যে প্ৰথম মানত ডাটাছেটত আউটলাইয়াৰ আছে নে নাই।

• তাৰ পিছত, টানি নিয়ক Fill Handle আইকন স্তম্ভৰ বাকী ঘৰসমূহ সূত্ৰৰ সৈতে পূৰণ কৰিবলে।
• ফলস্বৰূপে, আপুনি জানিব পাৰিব যে ডাটাছেটৰ মানসমূহত আউটলাইয়াৰ আছে নে তলত দেখুওৱাৰ দৰে নহয়।

ওপৰৰ ডাটাছেটৰ পৰা আমি দেখিব পাৰো যে মাত্ৰ এটা id ৰ z স্ক'ৰ 3 ৰ মানৰ ওপৰত। সেইবাবেই আমি মাত্ৰ এটা আউটলাইয়াৰহে পাওঁ .

এতিয়া, আমি এটা Scatter চাৰ্ট ব্যৱহাৰ কৰি আউটলাইয়াৰ দেখুৱাম। আমি তলত দিয়া প্ৰক্ৰিয়াটো অনুসৰণ কৰিব লাগিব:

• প্ৰথমে, C5:D20 কোষবোৰৰ পৰিসৰ নিৰ্বাচন কৰক।
• তাৰ পিছত,... সন্ধিব টেব। স্কেটাৰ (X, Y) বা বাবল চাৰ্ট সন্নিবিষ্ট কৰক, নিৰ্ব্বাচন কৰক আৰু শেষত স্কেটাৰ নিৰ্ব্বাচন কৰক।

• ফলস্বৰূপে, আপুনি নিম্নলিখিত চাৰ্ট পাব।

• চাৰ্ট শৈলী পৰিবৰ্তন কৰিবলৈ, চাৰ্ট ডিজাইন নিৰ্ব্বাচন কৰক আৰু তাৰ পিছত, চাৰ্ট শৈলীসমূহ গোটৰ পৰা আপোনাৰ পছন্দৰ শৈলী 9 বিকল্প নিৰ্ব্বাচন কৰক।

• ফলস্বৰূপে আপুনি তলত দিয়া Scatter চাৰ্টটো পাব।

Read More: কেনেকৈ Excel ত আউটলাইয়াৰ বিচাৰিবলৈ (৫টা উপযোগী উপায়)

উপসংহাৰ

আজিৰ অধিবেশনৰ শেষ হ'ল। মোৰ দৃঢ় বিশ্বাস যে এতিয়াৰ পৰা আপুনি এক্সেলত z score ব্যৱহাৰ কৰি আউটলাইয়াৰ বিচাৰি পাব পাৰে। যদি আপোনাৰ কোনো প্ৰশ্ন বা পৰামৰ্শ আছে, অনুগ্ৰহ কৰি তলৰ মন্তব্য অংশত শ্বেয়াৰ কৰক।

এক্সেল-সম্পৰ্কীয় বিভিন্ন সমস্যা আৰু সমাধানৰ বাবে আমাৰ ৱেবছাইট Exceldemy.com পৰীক্ষা কৰিবলৈ নাপাহৰিব। নতুন নতুন পদ্ধতি শিকি থাকিব আৰু বৃদ্ধি পাই থাকিব!