বিষয়বস্তুৰ তালিকা
পৰিসংখ্যা বিজ্ঞানত Z-score শব্দটো অতি জনপ্ৰিয়। Z-স্ক’ৰে তথ্যৰ মান গড়ৰ পৰা কিমান দূৰত আছে তাক বুজায়। এজন এক্সেল ব্যৱহাৰকাৰী হিচাপে আপুনি জানি আনন্দিত হ’ব যে জেড-স্ক’ৰ এক্সেলত গণনা কৰিব পাৰি। Excel ত Z-স্ক'ৰ গণনা কৰিবলৈ, আপুনি ডাটা মান, গড় মান, আৰু প্ৰামাণিক বিচ্যুতি মান থাকিব লাগিব। এই লেখাটোত মূলতঃ এক্সেলত জেড-স্ক’ৰ কেনেকৈ গণনা কৰিব পাৰি তাৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰা হ’ব। আশাকৰোঁ আপুনি এই প্ৰবন্ধটো অতি তথ্যসমৃদ্ধ বুলি বিবেচনা কৰিব আৰু Z-স্ক'ৰৰ সম্পৰ্কে বহু জ্ঞান সংগ্ৰহ কৰিব।
অনুশীলন কাৰ্য্যপুস্তিকা ডাউনলোড কৰক
অভ্যাস কাৰ্য্যপুস্তিকা ডাউনলোড কৰক।
Z স্ক'ৰ গণনা কৰক.xlsx
Z স্ক'ৰ কি?
Z-স্ক’ৰক ডাটাছেটৰ গড় মানৰ পৰা এটা নিৰ্দিষ্ট স্ক’ৰৰ অৱস্থান হিচাপে সংজ্ঞায়িত কৰিব পাৰি। গড় মানৰ ওপৰত থাকিলে স্ক’ৰ ধনাত্মক হ’ব পাৰে আনহাতে গড় মানৰ তলত থাকিলে ঋণাত্মক হ’ব পাৰে। Z-স্ক’ৰ মানক বিচ্যুতি এককত জুখিব পাৰি।
ইয়াত,
Z = ই প্ৰদৰ্শন কৰে Z-স্ক'ৰ
X = ই আপুনি প্ৰামাণিক কৰিব বিচৰা মানটো বুজায়
μ = ই প্ৰদত্তৰ গড় বা গড় বুজায় dataset
σ = ই প্ৰদত্ত ডাটাছেটৰ প্ৰামাণিক বিচ্যুতি বুজায়
2 Excel ত Z স্ক'ৰ গণনা কৰাৰ সহজ পদ্ধতি
Z-স্ক'ৰ গণনা কৰিবলৈ এক্সেলত আমি এটা প্ৰচলিত পদ্ধতিকে ধৰি দুটা ভিন্ন পদ্ধতি পাইছো। আন এটা STANDARDIZE ফাংচনৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি তৈয়াৰ কৰা হৈছে। দুয়োটাৰে বাবে অতি ফলপ্ৰসূব্যৱহাৰ আৰু হজম কৰাত সহজ। সেই দুয়োটা পদ্ধতি দেখুৱাবলৈ আমি এটা ডাটাছেট লওঁ য’ত কিছুমান ছাত্ৰৰ নাম আৰু তেওঁলোকৰ নম্বৰ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়। তাৰ পৰা আমি গড় মান আৰু মানক বিচ্যুতি জানিব বিচাৰো। ইয়াৰ পিছত আমি আমাৰ মনোযোগ Z-স্ক’ৰ গণনালৈ স্থানান্তৰিত কৰোঁ।
1. গতানুগতিক সূত্ৰ ব্যৱহাৰ কৰি Z স্ক’ৰ গণনা কৰা
প্ৰথমে আমি বিচাৰো প্ৰচলিত সূত্ৰটো দেখুৱাওক যাৰ যোগেদি আপুনি এক্সেলত Z-স্ক’ৰ সহজে গণনা কৰিব পাৰে। এই পদ্ধতি প্ৰয়োগ কৰিবলে, আপুনি আপোনাৰ ডাটাছেটৰ গড় মান গণনা কৰিব লাগিব। ইয়াৰ পিছত আপুনি মানক বিচ্যুতিও গণনা কৰিব লাগিব। সেই দুটা মান ব্যৱহাৰ কৰি আপুনি এক্সেলত প্ৰয়োজনীয় Z-স্ক’ৰ সহজেই গণনা কৰিব পাৰিব। পদক্ষেপসমূহ সাৱধানে অনুসৰণ কৰক।
পদক্ষেপ 1: ডাটাছেটৰ গড় গণনা কৰক
প্ৰথমতে, আপুনি ডাটাছেটৰ গড় মান গণনা কৰিব লাগিব। ইয়াৰ বাবে আপুনি AVERAGE ফাংচন ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰে।
- প্ৰথমে, ঘৰ G4 নিৰ্ব্বাচন কৰক।
- তাৰ পিছত, সূত্ৰ বাকচত তলত দিয়া সূত্ৰটো লিখা:
=AVERAGE(C5:C12) 
- সূত্ৰ প্ৰয়োগ কৰিবলৈ Enter টিপক।
পদক্ষেপ 2: ডাটাছেটৰ প্ৰামাণিক বিচ্যুতি গণনা কৰক
তাৰ পিছত আমি মানক বিচ্যুতি গণনা কৰিব লাগিব। মানক বিচ্যুতিক সংজ্ঞায়িত কৰিব পাৰি যে গড় মানৰ সৈতে সম্পৰ্কিত তথ্যসমূহ কিমান সিঁচৰতি হৈ আছে। আমি প্ৰামাণিক বিচ্যুতি নিখুঁতভাৱে গণনা কৰিবলৈ STDEVPA ফাংচন ব্যৱহাৰ কৰো।
- প্ৰথমে, নিৰ্বাচন কৰকcell G5 .
- তাৰ পিছত, সূত্ৰ বাকচত তলৰ সূত্ৰটো লিখা।
=STDEVPA(C5:C12) 
- সূত্ৰ প্ৰয়োগ কৰিবলৈ Enter টিপক।
৩য় পদক্ষেপ: Z স্ক’ৰ গণনা কৰা
তাৰ পিছত, আমি Z-স্ক’ৰ গণনাত গুৰুত্ব দিব লাগিব। মূলতঃ আমি Z-স্ক’ৰৰ বাবে গড় আৰু মানক বিচ্যুতি গণনা কৰিব লাগিব। আমি ওপৰৰ পদক্ষেপসমূহত কৰিলোঁ।
- প্ৰথমে, D5 কোষ নিৰ্বাচন কৰক।
- ইয়াৰ পিছত সূত্ৰ বাকচত সূত্ৰটো লিখা।
=(C5-$G$4)/$G$5 ইয়াত, G4 কোষ আৰু G5 কোষে ক্ৰমে গড় আৰু প্ৰামাণিক বিচ্যুতি বুজায়। আমি ( $ ) চিহ্ন ব্যৱহাৰ কৰি এই কোষবোৰক নিৰপেক্ষ কৰি লওঁ। অৰ্থাৎ ই নিৰ্দিষ্ট।
- সূত্ৰ প্ৰয়োগ কৰিবলৈ Enter টিপক।
- এতিয়া, স্তম্ভৰ তললৈ সূত্ৰ প্ৰয়োগ কৰিবলৈ ভৰোৱা হেণ্ডেল আইকনক D12 কোষলৈ টানি নিয়ক।
Read More: এক্সেলত জটিল Z স্ক'ৰ কেনেকৈ গণনা কৰিব পাৰি (৩টা উপযুক্ত উদাহৰণ)
2. Z স্ক'ৰ গণনা কৰিবলৈ STANDARDIZE ফাংচনৰ ব্যৱহাৰ
আমি Z- STANDARDIZE ফাংচন ব্যৱহাৰ কৰি স্ক'ৰ কৰক। আমি আমাৰ Excel Formulas কমাণ্ডত আৰু বহুতো ফাংচন পাব পাৰো। এই পদ্ধতিটো মূলতঃ ফলপ্ৰসূভাৱে ব্যৱহাৰ কৰা হয়। পদক্ষেপসমূহ ভালদৰে অনুসৰণ কৰক। আমি ক্ৰমে গড় আৰু প্ৰামাণিক বিচ্যুতি গণনা কৰিবলৈ AVERAGE আৰু STDEVPA ফাংচনসমূহো ব্যৱহাৰ কৰিম।
পদক্ষেপ 1:ডাটাছেটৰ গড় গণনা কৰা
Z-স্ক’ৰ গণনা কৰাৰ আগতে আমি জনা মতে, আমি প্ৰদত্ত ডাটাছেটৰ গড় গণনা কৰিব লাগিব।
- প্ৰথমতে, চেল নিৰ্বাচন কৰক G4 .
- তাৰ পিছত, ফিতাত থকা সূত্ৰ টেবলৈ যাওক।
- ৰ পৰা ফাংচন লাইব্ৰেৰী , অধিক ফাংচন নিৰ্ব্বাচন কৰক।
- তাৰ পিছত, অধিক ফাংচন বিকল্পত, পৰিসংখ্যাগত নিৰ্ব্বাচন কৰক।
- পৰিসংখ্যাগত অংশত ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ বহুতো ফাংচন আছে।
- তাৰ পিছত, <নিৰ্বাচন কৰক 6>AVERAGE function.
- এটা Function Arguments ডাইলগ বাকচ ওলাব।
- In Number1 অংশত, কোষৰ মুঠ পৰিসীমা নিৰ্ব্বাচন কৰক।
- শেষত, ঠিক আছে ত ক্লিক কৰক।
- ফলত ই G4 কোষত ডাটাছেটৰ গড় মান প্ৰদান কৰিব।
স্তৰ ২: ডাটাছেটৰ প্ৰামাণিক বিচ্যুতি গণনা কৰা
ইয়াৰ পিছত, আমি ডাটাছেটৰ প্ৰামাণিক বিচ্যুতি গণনা কৰিব লাগিব।
- প্ৰথমে, cell G5 নিৰ্বাচন কৰক .<১৪>
- তাৰ পিছত, ৰিবনত থকা সূত্ৰ টেবলৈ যাওক।
- ফাংচন লাইব্ৰেৰী<7 ৰ পৰা>, অধিক ফলন নিৰ্ব্বাচন কৰক।
- তাৰ পিছত, অধিক ফলন বিকল্পত, পৰিসংখ্যাগত নিৰ্ব্বাচন কৰক।
- পৰিসংখ্যাগত অংশত, ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ বহুতো ফাংচন আছে।
- তাৰ পিছত, তললৈ স্ক্ৰল কৰক আৰু STDEVPA নিৰ্ব্বাচন কৰক কাৰ্য্য।
- এটা কাৰ্য্য যুক্তিসমূহ সংলাপ বাকচ ওলাব।
- মান1 অংশত , কোষৰ পৰিসৰ নিৰ্ব্বাচন কৰক C5 ৰ পৰা C12 ।
- শেষত, ঠিক আছে ত ক্লিক কৰক।
- ফলত আমি তলত দিয়া মানক বিচ্যুতিটো পাওঁ। স্ক্ৰীণশ্বট চাওক।
পদক্ষেপ 3: Z স্ক'ৰ গণনা কৰক
তাৰ পিছত আমি আমাৰ ফোকাচটোলৈ স্থানান্তৰিত কৰিব লাগিব এক্সেলত Z-স্ক’ৰ গণনা কৰা। যিহেতু আমাৰ গড় মান আৰু মানক বিচ্যুতি দুয়োটা আছে, গতিকে এতিয়া Z-স্ক'ৰ গণনা কৰাটো যথেষ্ট সহজ।
- প্ৰথমে, D5 কোষ নিৰ্বাচন কৰক।
- তাৰ পিছত, ৰিবনত থকা সূত্ৰ টেবলৈ যাওক।
- ফাংচন লাইব্ৰেৰীৰ পৰা , অধিক ফলন নিৰ্ব্বাচন কৰক।
- তাৰ পিছত, অধিক ফলন বিকল্পত, পৰিসংখ্যাগত নিৰ্ব্বাচন কৰক।
- পৰিসংখ্যাগত অংশত ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ বহুতো ফাংচন আছে।
- তাৰ পিছত, তললৈ স্ক্ৰল কৰক আৰু STANDARDIZE নিৰ্বাচন কৰক কাৰ্য্য।
- এটা কাৰ্য্য যুক্তিসমূহ সংলাপ বাকচ পপ আপ হ'ব।
- তাৰ পিছত, In X অংশত, C5 কোষ নিৰ্ব্বাচন কৰক।
- তাৰ পিছত, গড়<ত 7> অংশত, G4 কোষ নিৰ্ব্বাচন কৰক যি এই ডাটাছেটৰ প্ৰয়োজনীয় গড় মান। যিহেতু আমি এই মানটো অন্য গণনাৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰিব বিচাৰো, গতিকে, আমি ইয়াক এটা নিৰপেক্ষ কোষ প্ৰসংগ কৰিব লাগিব।
- Standard_dev ত অংশ, কোষ নিৰ্ব্বাচন কৰক G5 যি এই ডাটাছেটৰ প্ৰয়োজনীয় প্ৰামাণিক বিচ্যুতি। আমি এই কোষটোক ( $ ) চিহ্ন ব্যৱহাৰ কৰিও নিৰপেক্ষ কৰিলোঁ।
- শেষত, OK ত ক্লিক কৰক।
- ফলত আমি তলত দিয়া Z-স্ক’ৰ পাওঁ। স্ক্ৰীণশ্বট চাওক।
- তাৰ পিছত, পূৰণ হেণ্ডেল আইকন স্তম্ভৰ তললৈ D12<7 কোষলৈ টানি নিয়ক>. স্ক্ৰীণশ্বট চাওক।
অধিক পঢ়ক: এক্সেলত Z স্ক'ৰৰ পৰা P মান কেনেকৈ গণনা কৰিব (দ্ৰুত পদক্ষেপৰ সৈতে)
এক্সেলত Z স্ক'ৰৰ ব্যাখ্যা
যেতিয়া আমি Z-স্ক'ৰৰ চিত্ৰণ কৰোঁ, তেতিয়া আমি চিনাক্ত কৰিব লাগিব যে মানৰ ওপৰত বা তলত গড়ৰ পৰা কিমান মানক বিচ্যুতি আছে। Z-স্ক’ৰ ধনাত্মক, ঋণাত্মক বা শূন্য হ’ব পাৰে। ধনাত্মক Z-স্ক’ৰক গড় মানৰ ওপৰত থকা এটা নিৰ্দিষ্ট মান হিচাপে সংজ্ঞায়িত কৰিব পাৰি আনহাতে ঋণাত্মক Z-স্ক’ৰক গড় মানৰ তলত থকা এটা নিৰ্দিষ্ট মান হিচাপে সংজ্ঞায়িত কৰিব পাৰি। শেষত, যেতিয়া Z-স্ক’ৰ শূন্য হয় যেতিয়া ই গড় মানৰ সমান হয়।
- আমাৰ ডাটাছেটত, গড় মান 6 আৰু প্ৰামাণিক বিচ্যুতি ১১.২৫<৭>। যদি আমি নিৰ্দিষ্ট মান e 306 বিবেচনা কৰোঁ। গতিকে, এই মানৰ বাবে Z-স্ক'ৰ হৈছে -0.23341 যাৰ অৰ্থ হৈছে 306 হৈছে 0.23341 গড় বা গড় মানৰ তলত মানক বিচ্যুতি।
- আন এটা ক্ষেত্ৰত যেতিয়া মানটো 310 হয়, আমি z-স্ক’ৰ 12226 পাওঁ। অৰ্থাৎ 310 গড় মানৰ ওপৰত 0.1226 মানক বিচ্যুতি।
উপসংহাৰ
এক্সেলত Z-স্ক’ৰ গণনা কৰিবলৈ আমি দুটা ভিন্ন পদ্ধতি দেখুৱাইছো যাৰ জৰিয়তে আপুনি সহজেই Z-স্ক’ৰ গণনা কৰিব পাৰে। আমি এইটোও আলোচনা কৰিছো যে Z-স্ক’ৰ গণনা কৰাৰ সময়ত গড় মান আৰু মানক বিচ্যুতি কিয় অধিক গুৰুত্বপূৰ্ণ। আশাকৰোঁ এই লেখাটো আপোনালোকে অতি তথ্যসমৃদ্ধ বুলি বিবেচনা কৰিব। যদি আপোনাৰ কিবা প্ৰশ্ন আছে, মন্তব্য বাকচত নিঃসংকোচে সুধিব পাৰে, আৰু আমাৰ Exceldemy পৃষ্ঠাটো চাবলৈ নাপাহৰিব।
